Online-Bibliothek

Q. Horatii Flacci

De Arte Poetica.

[39] HUMANO CAPITI CERUICEM PICTOR EQUINAM

IUNGERE SI VELIT, & VARIAS INDUCERE PLUMAS,

VNDIQUE COLLATIS MEMBRIS; VT TURPITER ATRUM

DESINAT IN PISCEM MULIER FORMOSA SUPERNE:

SPECTATUM ADMISSI RISUM TENEATIS AMICI!

CREDITE, PISONES, ISTI TABULAE FORE LIBRUM

PERSIMILEM, CUIUS, VELUT AEGRI SOMNIA, VANAE

FINGENTUR SPECIES: VT NEC PES, NEC CAPUT VNI

REDDATUR FORMAE. »PICTORIBUS ATQUE PÖETIS

QUIDLIBET AUDENDI SEMPER FUIT AEQUA POTESTAS«

SCIMUS, & HANC VENIAM PETIMUSQUE DAMUSQUE VICISSIM:

SED NON UT PLACIDIS COËANT IMMITIA; NON VT

SERPENTES AUIBUS GEMINENTUR, TIGRIBUS AGNI.[39]

INCOEPTIS GRAUIBUS PLERUMQUE & MAGNA PROFESSIS

PURPUREUS, LATE QUI SPLENDEAT, VNUS & ALTER

ASSUITUR PANNUS; CUM LUCUS, & ARA DIANAE,

ET PROPERANTIS AQUAE PER AMOENOS AMBITUS AGROS,

AUT FLUMEN RHENUM, AUT PLUUIUS DESCRIBITUR ARCUS.

SED NUNC NON ERAT HIS LOCUS: ET FORTASSE CUPRESSUM

SCIS SIMULARE; QUID HOC? SI FRACTIS ENATAT EXSPES

NAUIBUS, AERE DATO QUI PINGITUR? AMPHORA COEPIT

INSTITUI: CURRENTE ROTA, CUR URCEUS EXIT?

DENIQUE SIT QUODUIS, SIMPLEX DUNTAXAT & VNUM.

MAXIMA PARS VATUM, PATER, & IUUENES PATRE DIGNI,

DECIPIMUR SPECIE RECTI; BREUIS ESSE LABORO,

OBSCURUS FIO; SECTANTEM LAEUIA, NERUI[41]

DEFICIUNT ANIMIQUE; PROFESSUS GRANDIA, TURGET;

SERPIT HUMI, TUTUS NIMIUM, TIMIDUSQUE PROCELLAE.

QUI VARIARE CUPIT REM PRODIGIALITER VNAM;

DELPHINUM SYLUIS APPINGIT, FLUCTIBUS APRUM.

IN VITIUM DUCIT CULPAE FUGA, SI CARET ARTE.

AEMILIUM CIRCA LUDUM FABER IMUS & VNGUEIS

EXPRIMET, & MOLLEIS IMITABITUR AERE CAPILLOS:

INFELIX OPERIS SUMMA, QUIA PONERE TOTUM

NESCIET. HUNC EGO ME, SI QUID COMPONERE CUREM,

NON MAGIS ESSE VELIM, QUAM PRAUO VIUERE NASO,

SPECTANDUM NIGRIS OCULIS, NIGROQUE CAPILLO.

SUMITE MATERIAM VESTRIS, QUI SCRIBITIS, AEQUAM

VIRIBUS: ET VERSATE DIU, QUID FERRE RECUSENT,

QUID VALEANT HUMERI, CUI LECTA POTENTER ERIT RES,

NEC FACUNDIA DESERET HUNC, NEC LUCIDUS ORDO.

ORDINIS HAEC VIRTUS ERIT, & VENUS, AUT EGO FALLOR,[43]

VT IAM NUNC DICAT, IAM NUNC DEBENTIA DICI

PLERAQUE DIFFERAT, & PRAESENS IN TEMPUS OMITTAT.

HOC AMET, HOC SPERNAT PROMISSI CARMINIS AUCTOR.

IN VERBIS ETIAM TENUIS CAUTUSQUE SERENDIS;

DIXERIS EGREGIE, NOTUM SI CALLIDA VERBUM

REDDIDERIT JUNCTURA NOUUM. SI FORTE NECESSE EST,

INDICIIS MONSTRARE RECENTIBUS ABDITA RERUM;

FINGERE CINCTUTIS NON EXAUDITA CETHEGIS

CONTINGET, DABITURQUE LICENTIA SUMTA PUDENTER.

ET NOUA FICTAQUE HABEBUNT NUPER VERBA FIDEM, SI

GRAECO FONTE CADENT PARCE DETORTA. QUID AUTEM

CAECILIO, PLAUTOQUE DABIT ROMANUS, ADEMTUM

VIRGILIO, VARIOQUE? EGO, CUR, ACQUIRERE PAUCA

SI POSSUM, INVIDEOR, CUM LINGUA CATONIS, & ENNI

SERMONEM PATRIUM DITAVERIT, & NOVA RERUM

NOMINA PROTULERIT? LICUIT, SEMPERQUE LICEBIT.

SIGNATUM PRAESENTE NOTA PRODUCERE NOMEN.

VT SYLUAE FOLIIS PRONOS MUTANTUR IN ANNOS;

PRIMA CADUNT: ITA VERBORUM VETUS INTERIT AETAS;[45]

ET IUUENUM RITU FLORENT MODO NATA, VIGENTQUE.

DEBEMUR MORTI NOS, NOSTRAQUE: SIUE RECEPTUS

TERRA NEPTUNUS CLASSEIS AQUILONIBUS ARCET,

REGIS OPUS; STERILISUE DIU PALUS, APTAQUE REMIS

VICINAS URBEIS ALIT, & GRAUE SENTIT ARATRUM:

SEU CURSUM MUTAUIT INIQUUM FRUGIBUS AMNIS;

DOCTUS ITER MELIUS. MORTALIA FACTA PERIBUNT,

NEDUM SERMONUM STET HONOS, ET GRATIA VIUAX.

MULTA RENASCENTUR, QUAE IAM CECIDERE, CADENTQUE,

QUAE NUNC SUNT IN HONORE VOCABULA, SI VOLET VSUS:

QUEM PENES ARBITRIUM EST, ET IUS, ET NORMA LOQUENDI.

RES GESTAE REGUMQUE, DUCUMQUE, ET TRISTIA BELLA,

QUO SCRIBI POSSENT NUMERO, MONSTRAUIT HOMERUS.

VERSIBUS IMPARITER IUNCTIS QUERIMONIA PRIMUM,

POST ETIAM INCLUSA EST VOTI SENTENTIA COMPOS.[47]

QUIS TAMEN EXIGUOS ELEGOS EMISERIT AUCTOR,

GRAMMATICI CERTANT; ET ADHUC SUB IUDICE LIS EST.

ARCHILOCHUM PROPRIO RABIES ARMAUIT IAMBO.

HUNC SOCCI CEPERE PEDEM, GRANDESQUE COTHURNI,

ALTERNIS APTUM SERMONIBUS, ET POPULAREIS

VINCENTEM STREPITUS, ET NATUM REBUS AGENDIS.

MUSA DEDIT FIDIBUS DIUOS, PUEROSQUE DEORUM,

ET PUGILEM VICTOREM, ET EQUUM CERTAMINE PRIMUM,

ET IUUENUM CURAS, ET LIBERA VINA REFERRE.

DESCRIPTAS SERUARE VICES, OPERUMQUE COLORES,

CUR EGO, SI NEQUEO, IGNOROQUE, POËTA SALUTOR?

CUR NESCIRE, PUDENS PRAUE, QUAM DISCERE MALO?[49]

VERSIBUS EXPONI TRAGICIS RES COMICA NON VULT:

INDIGNATUR IDEM PRIUATIS, AC PROPE SOCCO

DIGNIS CARMINIBUS NARRARI COENA THYESTAE.

SINGULA QUAEQUE LOCUM TENEANT FORTITA DECENTER.

INTERDUM TAMEN & VOCEM COMOEDIA TOLLIT:

IRATUSQUE CHREMES TUMIDO DELITIGAT ORE.

ET TRAGICUS PLERUMQUE DOLET SERMONE PEDESTRI

TELEPHUS, ET PELEUS: CUM PAUPER, ET EXSUL VTERQUE,

PROIICIT AMPULLAS, ET SESQUIPEDALIA VERBA,

SI CURAT COR SPECTANTIS TETIGISSE QUERELA.

NON SATIS EST PULCRA ESSE POËMATA; DULCIA SUNTO:

ET QUOCUNQUE VOLENT ANIMUM AUDITORIS AGUNTO.

VT RIDENTIBUS ARRIDENT, ITA FLENTIBUS ADSUNT

HUMANI VULTUS. SI VIS ME FLERE, DOLENDUM EST

PRIMUM IPSI TIBI: TUNC TUA ME INFORTUNIA LAEDENT,[51]

TELEPHE, VEL PELEU; MALE SI MANDATA LOQUERIS,

AUT DORMITABO, AUT RIDEBO. TRISTIA MOESTUM

VULTUM VERBA DECENT; IRATUM PLENA MINARUM;

LUDENTEM LASCIUA, SEUERUM SERIA DICTU.

FORMAT ENIM NATURA PRIUS NOS INTUS AD OMNEM

FORTUNARUM HABITUM: IUUAT, AUT IMPELLIT AD IRAM

AUT AD HUMUM MOERORE GRAUI DEDUCIT, & ANGIT;

POST EFFERT ANIMI MOTUS INTERPRETE LINGUA.[53]

SI DICENTIS ERUNT FORTUNIS ABSONA DICTA,

ROMANI TOLLENT EQUITES PEDITESQUE CACHINNUM.

INTERERIT MULTUM, DAUUSNE LOQUATUR, AN HERUS:

MATURUSNE SENEX, AN ADHUC FLORENTE IUUENTA

FERUIDUS; AN MATRONA POTENS, AN SEDULA NUTRIX;

MERCATORNE VAGUS, CULTORNE VIRENTIS AGELLI:

COLCHUS, AN ASSYRIUS; THEBIS NUTRITUS, AN ARGIS.

AUT FAMAM SEQUERE, AUT SIBI CONUENIENTIA FINGE

SCRIPTOR. HONORATUM SI FORTE REPONIS ACHILLEM;

IMPIGER, IRACUNDUS, INEXORABILIS, ACER,

IURA NEGET SIBI NATA: NIHIL NON ARROGET ARMIS.

SIT MEDEA FEROX INUICTAQUE, FLEBILIS INO,[55]

PERFIDUS IXION, IO VAGA, TRISTIS ORESTES.

SI QUID INEXPERTUM SCENAE COMMITTIS, & AUDES

PERSONAM FORMARE NOUAM; SERUETUR AD IMUM,

QUALIS AB INCOEPTO PROCESSERIT, & SIBI CONSTET.

DIFFICILE EST PROPRIE COMMUNIA DICERE: TUQUE

RECTIUS ILIACUM CARMEN DEDUCIS IN ACTUS,

QUAM SI PROFERRES IGNOTA, INDICTAQUE PRIMUS.

PUBLICA MATERIES PRIUATI IURIS ERIT, SI

NEC CIRCA VILEM PATULUMQUE MORABERIS ORBEM:

NEC VERBUM VERBO CURABIS REDDERE FIDUS

INTERPRES: NEC DESILIES IMITATOR IN ARCTUM,

VNDE PEDEM PROFERRE PUDOR VETET, AUT OPERIS LEX.[57]

NEC SIC INCIPIES, VT SCRIPTOR CYCLICUS OLIM:

FORTUNAM PRIAMI CANTABO, & NOBILE BELLUM.

QUID DIGNUM TANTO FERET HIC PROMISSOR HIATU?

PARTURIUNT MONTES, NASCETUR RIDICULUS MUS.

QUANTO RECTIUS HIC, QUI NIL MOLITUR INEPTE!

DIC MIHI MUSA VIRUM, CAPTÆ POST TEMPORA TROIAE,

QUI MORES HOMINUM MULTORUM VIDIT, & VRBEIS.

NON FUMUM EX FULGORE, SED EX FUMO DARE LUCEM

COGITAT; VT SPECIOSA DEHINC MIRACULA PROMAT:

ANTIPHATEN, SCYLLAMQUE & CUM CYCLOPE CHARYBDIM.

NEC REDITUM DIOMEDIS AB INTERITU MELEAGRI,

NEC GEMINO BELLUM TROJANUM ORDITUR AB OVO.[59]

SEMPER AD EVENTUM FESTINAT, & IN MEDIAS RES,

NON SECUS AC NOTAS, AUDITOREM RAPIT; & QUÆ

DESPERAT TRACTATA NITESCERE POSSE, RELINQUIT;

ATQUE ITA MENTITUR, SIC VERIS FALSA REMISCET,

PRIMO NE MEDIUM, MEDIO DISCREPET IMUM.

TU QUID EGO & POPULUS MECUM DESIDERET, AUDI.

SI PLAUSORIS EGES AULAEA MANENTIS, & VSQUE

SESSURI, DONEC CANTOR, VOS PLAUDITE, DICAT;

AETATIS CUIUSQUE NOTANDI SUNT TIBI MORES

MOBILIBUSQUE DECOR NATURIS DANDUS, & ANNIS.[61]

REDDERE QUI VOCES IAM SCIT PUER, & PEDE CERTO

SIGNAT HUMUM; GESTIT PARIBUS COLLUDERE, & IRAM

COLLIGIT AC PONIT TEMERE, & MUTATUR IN HORAS.

IMBERBIS IUUENIS, TANDEM CUSTODE REMOTO,

GAUDET EQUIS, CANIBUSQUE, & APRICI GRAMINE CAMPI:

CEREUS IN VITIUM FLECTI, MONITORIBUS ASPER,

VTILIUM TARDUS PROUISOR, PRODIGUS AERIS,

SUBLIMIS, CUPIDUSQUE, & AMATA RELINQUERE PERNIX.

CONUERSIS STUDIIS, AETAS, ANIMUSQUE VIRILIS

QUAERIT OPES, & AMICITIAS, INSERUIT HONORI;

COMMISISSE CAUET QUOD MOX MUTARE LABORET.

MULTA SENEM CIRCUMUENIUNT INCOMMODA, VEL QUOD

QUAERIT, & INUENTIS MISER ABSTINET, AC TIMET VTI;

VEL QUOD RES OMNEIS TIMIDE, GELIDEQUE MINISTRAT.

DILATOR, SPE LONGUS, INERS, AUIDUSQUE FUTURI,

DIFFICILIS, QUERULUS, LAUDATOR TEMPORIS ACTI

SE PUERO, CENSOR, CASTIGATORQUE MINORUM.

MULTA FERUNT ANNI VENIENTES COMMODA SECUM;

MULTA RECEDENTES ADIMUNT. NE FORTE SENILES

MANDENTUR IUUENI PARTES, PUEROQUE VIRILES:[63]

SEMPER IN ADIUNCTIS, AEUOQUE MORABIMUR APTIS.

AUT AGITUR RES IN SCENIS, AUT ACTA REFERTUR.

SEGNIUS IRRITANT ANIMOS DEMISSA PER AUREM,

QUAM QUAE SUNT OCULIS SUBIECTA FIDELIBUS, & QUAE

IPSE SIBI TRADIT SPECTATOR. NON TAMEN INTUS

DIGNA GERI, PROMES IN SCENAM: MULTAQUE TOLLES

EX OCULIS, QUAE MOX NARRET FACUNDIA PRAESENS.

NEC PUEROS CORAM POPULO MEDEA TRUCIDET:

AUT HUMANA PALAM COQUAT EXTA NEFARIUS ATREUS:

AUT IN AUEM PROGNE VERTATUR, CADMUS IN ANGUEM.

QUODCUNQUE OSTENDIS MIHI SIC, INCREDULUS ODI.

NEUE MINOR, NEU SIT QUINTO PRODUCTIOR ACTU

FABULA, QUÆ POSCI VULT, & SPECTATA REPONI.

NEC DEUS INTERSIT, NISI DIGNUS VINDICE NODUS[65]

INCIDERIT: NEC QUARTA LOQUI PERSONA LABORET.

ACTORIS PARTES CHORUS, OFFICIUMQUE VIRILE

DEFENDAT: NEU QUID MEDIOS INTERCINAT ACTUS,

QUOD NON PROPOSITO CONDUCAT, & HAEREAT APTE.

ILLE BONIS FAUEATQUE, & CONCILIETUR AMICIS:

ET REGAT IRATOS, & AMET PECCARE TIMENTEIS.

ILLE DAPES LAUDET MENSAE BREUIS: ILLE SALUBREM

IUSTITIAM, LEGESQUE, & APERTIS OTIA PORTIS.

ILLE TEGAT COMMISSA, DEOSQUE PRECETUR, & ORET,

VT REDEAT MISERIS, ABEAT FORTUNA SUPERBIS.[67]

TIBIA NON, VT NUNC, ORICHALCO VINCTA, TUBAEQUE

AEMULA; SED TENUIS, SIMPLEXQUE FORAMINE PAUCO,

ADSPIRARE, & ADESSE CHORIS ERAT VTILIS, ATQUE

NONDUM SPISSA NIMIS COMPLERE SEDILIA FLATU.

QUO SANE POPULUS NUMERABILIS, UTPOTE PARUUS,

ET FRUGI, CASTUSQUE, VERECUNDUSQUE COIBAT.

POSTQUAM COEPIT AGROS EXTENDERE VICTOR, & VRBEM

LATIOR AMPLECTI MURUS, VINOQUE DIURNO

PLACARI GENIUS FESTIS IMPUNE DIEBUS;

ACCESSIT NUMERISQUE MODISQUE LICENTIA MAIOR.

INDOCTUS QUID ENIM SAPERET, LIBERQUE LABORUM

RUSTICUS, VRBANO CONFUSUS, TURPIS HONESTO?

SIC PRISCAE MOTUMQUE & LUXURIAM ADDIDIT ARTI

TIBICEN, TRAXITQUE VAGUS PER PULPITA VESTEM.[69]

SIC ETIAM FIDIBUS VOCES CREUERE SEUERIS,

ET TULIT ELOQUIUM INSOLITUM FACUNDIA PRÆCEPS:

VTILIUMQUE SAGAX RERUM, & DIUINA FUTURI

SORTILEGIS NON DISCREPUIT SENTENTIA DELPHIS.

CARMINE QUI TRAGICO VILEM CERTAUIT OB HIRCUM,

MOX ETIAM AGRESTEIS SATYROS NUDAUIT; EO QUOD

ILLECEBRIS ERAT, & GRATA NOUITATE MORANDUS[71]

SPECTATOR, FUNCTUSQUE SACRIS, & POTUS, & EXLEX.

VERUM ITA RISORES, ITA COMMENDARE DICACES

CONUENIET SATYROS, ITA VERTERE SERIA LUDO:

NE, QUICUNQUE DEUS, QUICUNQUE ADHIBEBITUR HEROS,

REGALI CONSPECTUS IN AURO NUPER, & OSTRO,

MIGRET IN OBSCURAS HUMILI SERMONE TABERNAS;

AUT, DUM VITAT HUMUM, NUBEIS & INANIA CAPTET.

EFFUTIRE LEUEIS INDIGNA TRAGOEDIA VERSUS,

VT FESTIS MATRONA MOUERI IUSSA DIEBUS,

INTERERIT SATYRIS PAULLUM PUDIBUNDA PROTERUIS.[73]

NON EGO INORNATA, & DOMINANTIA NOMINA SOLUM,

VERBAQUE, PISONES, SATYRORUM SCRIPTOR, AMABO:

NEC SIC ENITAR TRAGICO DIFFERRE COLORI,

VT NIHIL INTERSIT, DAUUSNE LOQUATUR, & AUDAX

PYTHIAS, EMUNCTO LUCRATA SIMONE TALENTUM;

AN CUSTOS, FAMULUSQUE DEI SILENUS ALUMNI.

EX NOTO FICTUM CARMEN, SEQUAR, VT SIBI QUIUIS

SPERET IDEM, SUDET MULTUM, FRUSTRAQUE LABORET

AUSUS IDEM: TANTUM SERIES, IUNCTURAQUE POLLET;

TANTUM DE MEDIO SUMTIS ACCEDIT HONORIS.

SYLUIS DEDUCTI CAUEANT, ME IUDICE, FAUNI,

NE VELUT INNATI TRIUIIS, AC PAENE FORENSES,

AUT NIMIUM TENERIS IUUENENTUR VERSIBUS VNQUAM,

AUT IMMUNDA CREPENT, IGNOMINIOSAQUE DICTA.[75]

OFFENDUNTUR ENIM, QUIBUS EST EQUUS, & PATER, & RES:

NEC SI QUID FRICTI CICERIS PROBAT, & NUCIS EMTOR,

AEQUIS ACCIPIUNT ANIMIS, DONANTUE CORONA.

SYLLABA LONGA BREUI SUBIECTA, VOCATUR IAMBUS,

PES CITUS: VNDE ETIAM TRIMETRIS ACCRESCERE IUSSIT

NOMEN IAMBEIS, CUM SENOS REDDERET ICTUS.

PRIMUS AD EXTREMUM SIMILIS SIBI; NON ITA PRIDEM,

TARDIOR VT PAULLO, GRAUIORQUE VENIRET AD AUREIS,

SPONDEOS STABILEIS IN IURA PATERNA RECEPIT,

COMMODUS & PATIENS; NON VT DE SEDE SECUNDA

CEDERET, AUT QUARTA SOCIALITER. HIC & IN ACCI

NOBILIBUS TRIMETRIS APPARET RARUS, & ENNI.

IN SCENAM MISSOS MAGNO CUM PONDERE VERSUS,

AUT OPERAE CELERIS NIMIUM, CURAQUE CARENTIS,

AUT IGNORATAE PREMIT ARTIS CRIMINE TURPI.[77]

NON QUIUIS VIDET IMMODULATA POËMATA IUDEX:

ET DATA ROMANIS VENIA EST INDIGNA POËTIS.

IDCIRCONE VAGER, SCRIBAMQUE LICENTER? AN OMNEIS

VISUROS PECCATA PUTEM MEA, TUTUS, & INTRA

SPEM VENIAE CAUTUS? VITAUI DENIQUE CULPAM,

NON LAUDEM MERUI: VOS EXEMPLARIA GRÆCA

NOCTURNA VERSATE MANU, VERSATE DIURNA.

AT NOSTRI PROAUI PLAUTINOS & NUMEROS, &

LAUDAUERE SALES: NIMIUM PATIENTER UTRUMQUE,[79]

NE DICAM STULTE, MIRATI: SI MODO EGO & VOS

SCIMUS INURBANUM LEPIDO SEPONERE DICTO;

LEGITIMUMQUE SONUM DIGITIS CALLEMUS, & AURE.

IGNOTUM TRAGICAE GENUS INUENISSE CAMOENAE

DICITUR, & PLAUSTRIS VEXISSE POËMATA THESPIS:

QUAE CANERENT AGERENTQUE PERUNCTI FAECIBUS ORA.

Post hUNC PERSONAE, PALLAEQUE REPERTOR HONESTAE,

AESCHYLUS, & MODICIS INSTRAUIT PULPITA TIGNIS.

ET DOCUIT, MAGNUMQUE LOQUI, NITIQUE COTHURNO.[81]

SUCCESSIT VETUS HIS COMOEDIA NON SINE MULTA

LAUDE; SED IN VITIUM LIBERTAS EXCIDIT, & VIM

DIGNAM LEGE REGI: LEX EST ACCEPTA, CHORUSQUE

TURPITER OBTICUIT, SUBLATO IURE NOCENDI.

NIL INTENTATUM NOSTRI LIQUERE POËTAE:

NEC MINIMUM MERUERE DECUS, VESTIGIA GRAECA

AUSI DESERERE, & CELEBRARE DOMESTICA FACTA;

VEL QUI PRAETEXTAS, VEL QUI DOCUERE TOGATAS.[83]

NEC VIRTUTE FORET, CLARISUE POTENTIUS ARMIS,

QUAM LINGUA, LATIUM, SI NON OFFENDERET VNUM-

QUEMQUE POËTARUM LIMAE LABOR, & MORA. VOS O,

POMPILIUS SANGUIS, CARMEN REPREHENDITE, QUOD NON

MULTA DIES, & MULTA LITURA COËRCUIT, ATQUE

PRAESECTUM DECIES NON CASTIGAVIT AD VNGUEM.

INGENIUM MISERA QUIA FORTUNATIUS ARTE

CREDIT, & EXCLUDIT SANOS HELICONE POËTAS

DEMOCRITUS; BONA PARS NON VNGUEIS PONERE CURAT,

NON BARBAM: SECRETA PETIT LOCA, BALNEA VITAT.

NANCISCETUR ENIM PRETIUM NOMENQUE POËTAE,[85]

SI TRIBUS ANTICYRIS CAPUT INSANABILE, NUNQUAM

TONSORI LICINO COMMISERIT. O EGO LAEUUS!

QUI PURGOR BILEM SUB VERNI TEMPORIS HORAM:

NON ALIUS FACERET MELIORA POËMATA! VERUM

NIL TANTI EST: ERGO FUNGAR VICE COTIS; ACUTUM

REDDERE QUAE FERRUM VALET, EXSORS IPSA SECANDI.

MUNUS, & OFFICIUM, NIL SCRIBENS IPSE, DOCEBO:

VNDE PARENTUR OPES, QUID ALAT FORMETQUE POËTAM?

QUID DECEAT, QUID NON; QUO VIRTUS, QUO FERAT ERROR.

SCRIBENDI RECTE, SAPERE EST & PRINCIPIUM & FONS.

REM TIBI SOCRATICAE POTERUNT OSTENDERE CHARTAE:

VERBAQUE PRAEUISAM REM NON INUITA SEQUENTUR.[87]

QUI DIDICIT, PATRIAE QUID DEBEAT, & QUID AMICIS,

QUO SIT AMORE PARENS, QUO FRATER AMANDUS, & HOSPES;

QUOD SIT CONSCRIPTI, QUOD IUDICIS OFFICIUM; QUAE

PARTES IN BELLUM MISSI DUCIS: ILLE PROFECTO

REDDERE PERSONAE SCIT CONUENIENTIA CUIQUE.

RESPICERE EXEMPLAR VITAE MORUMQUE IUBEBO

DOCTUM IMITATOREM, & VIUAS HINC DUCERE VOCES.

INTERDUM SPECIOSA LOCIS, MORATAQUE RECTE

FABULA, NULLIUS VENERIS, SINE PONDERE & ARTE,

VALDIUS OBLECTAT POPULUM, MELIUSQUE MORATUR,

QUAM VERSUS INOPES RERUM, NUGAEQUE CANORAE.

GRAIIS INGENIUM, GRAIIS DEDIT ORE ROTUNDO[89]

MUSA LOQUI; PRAETER LAUDEM NULLIUS AUARIS.

ROMANI PUERI, LONGIS RATIONIBUS, ASSEM

DISCUNT IN PARTEIS CENTUM DIDUCERE. DICAT

FILIUS ALBINI, SI DE QUINCUNCE REMOTA EST

VNCIA, QUID SUPERAT? POTERAS DIXISSE TRIENS. HEUS,

REM POTERIS SERUARE TUAM. REDIT VNCIA: QUID FIT?

SEMIS. AT, HAEC ANIMOS AERUGO & CURA PECULI

CUM SEMEL IMBUERIT; SPERAMUS CARMINA FINGI

POSSE LINENDA CEDRO, & LAEUI SERUANDA CUPRESSO.

AUT PRODESSE VOLUNT, AUT DELECTARE POËTAE:

AUT SIMUL & IUCUNDA & IDONEA DICERE VITAE.[91]

QUIDQUID PRAECIPIES, ESTO BREUIS: VT CITO DICTA

PERCEPIANT ANIMI DOCILES, TENEANTQUE FIDELES.

OMNE SUPERUACUUM PLENO DE PECTORE MANAT.

FICTA VOLUPTATIS CAUSSA, SINT PROXIMA VERIS;

NEC QUODCUNQUE VOLET, POSCAT SIBI FABULA CREDI:

NEU PRANSAE LAMIAE VIUUM PUERUM EXTRAHAT ALUO.

CENTURIAE SENIORUM AGITANT EXPERTIA FRUGIS:

CELSI PRAETEREUNT AUSTERA POËMATA RHAMNES.

OMNE TULIT PUNCTUM, QUI MISCUIT UTILE DULCI;

LECTOREM DELECTANDO, PARITERQUE MONENDO.

HIC MERET AERA LIBER SOSIIS: HIC & MARE TRANSIT,

ET LONGUM NOTO SCRIPTORI PROROGAT AEUUM.

SUNT DELICTA TAMEN, QUIBUS IGNOUISSE VELIMUS.[93]

NAM NEQUE CHORDA SONUM REDDIT, QUEM VULT MANUS, & MENS:

POSCENTIQUE GRAUEM PERSAEPE REMITTIT ACUTUM;

NEC SEMPER FERIET QUODCUNQUE MINABITUR ARCUS.

VERUM VBI PLURA NITENT IN CARMINE; NON EGO PAUCIS

OFFENDAR MACULIS, QUAS AUT INCURIA FUDIT,

AUT HUMANA PARUM CAUIT NATURA, QUID ERGO?

VT SCRIPTOR SI PECCAT IDEM LIBRARIUS VSQUE,

QUAMVIS EST MONITUS, VENIA CARET; & CITHAROEDUS

RIDETUR, CHORDA QUI SEMPER OBERRAT EADEM:

SIC MIHI, QUI MULTUM CESSAT, FIT CHOERILUS ILLE,

QUEM BIS TERQUE BONUM, CUM RISU MIROR; & IDEM

INDIGNOR, QUANDOQUE BONUS DORMITAT HOMERUS:

VERUM OPERE IN LONGO FAS EST OBREPERE SOMNUM.[95]

VT PICTURA, POËSIS ERIT, QUAE, SI PROPIUS STES.

TE CAPIET MAGIS, & QUAEDAM, SI LONGIUS ABSTES.

HAEC AMAT OBSCURUM: VOLET HAEC SUB LUCE VIDERI,

Iudicis argutum quae non formidat acumen.

HAEC PLACUIT SEMEL; HAEC DECIES REPETITA PLACEBIT.

O MAIOR IUUENUM, QUAMUIS & VOCE PATERNA

FINGERIS AD RECTUM, & PER TE SAPIS; HOC TIBI DICTUM

TOLLE MEMOR: CERTIS MEDIUM & TOLERABILE REBUS

RECTE CONCEDI. CONSULTUS IURIS, & ACTOR

CAUSARUM MEDIOCRIS, ABEST VIRTUTE DISERTI

MESSALLAE, NEC SCIT QUANTUM CASCELLIUS AULUS;

SED TAMEN IN PRETIO EST: MEDIOCRIBUS ESSE POËTIS,

NON DI, NON HOMINES, NON CONCESSERE COLUMNAE.[97]

VT GRATAS INTER MENSAS SYMPHONIA DISCORS,

ET CRASSUM VNGUENTUM, & SARDO CUM MELLE PAPAUER

OFFENDUNT; POTERAT DUCI QUIA COENA SINE ISTIS:

SIC ANIMIS NATUM INUENTUMQUE POËMA IUUANDIS,

SI PAULLUM A SUMMO DISCESSIT, VERGIT AD IMUM.

LUDERE QUI NESCIT, CAMPESTRIBUS ABSTINET ARMIS;

INDOCTUSQUE PILAE, DISCIUE TROCHIUE QUIESCIT;

NE SPISSAE RISUM TOLLANT IMPUNE CORONAE:

QUI NESCIT, VERSUS TAMEN AUDET FINGERE. QUID NI?

LIBER & INGENUUS, PRAESERTIM CENSUS EQUESTREM

SUMMAM NUMMORUM, VITIOQUE REMOTUS AB OMNI.[99]

TU NIHIL INUITA DICES FACIESUE MINERUA:

ID TIBI IUDICIUM EST, EA MENS. SI QUID TAMEN OLIM

SCRIPSERIS, IN MECI DESCENDAT IUDICIS AUREIS,

ET PATRIS & NOSTRAS; NONUMQUE PREMATUR IN ANNUM.

MEMBRANIS INTUS POSITIS DELERE LICEBIT,

QUOD NON EDIDERIS: NESCIT VOX MISSA REUERTI.

SILUESTREIS HOMINES SACER, INTERPRESQUE DEORUM

CAEDIBUS, & VICTU FOEDO DETERRUIT ORPHEUS;

DICTUS OB HOC LENIRE TIGREIS, RABIDOSQUE LEONES.

DICTUS & AMPHION, THEBANAE CONDITOR ARCIS,

SAXA MOUERE SONO TESTUDINIS, & PRECE BLANDA[101]

PUBLICA PRIUATIS SECERNERE, SACRA PROFANIS,

CONCUBITU PROHIBERE VAGO, DARE IURA MARITIS

OPPIDA MOLIRI, LEGES INCIDERE LIGNO.

SIC HONOR, & NOMEN DIUINIS VATIBUS, ATQUE

CARMINIBUS VENIT. POST HOS INSIGNIS HOMERUS

TYRTAEUSQUE, MARES ANIMOS IN MARTIA BELLA

VERSIBUS EXACUIT: DICTAE PER CARMINA SORTES;

ET VITAE MONSTRATA VIA EST: & GRATIA REGUM

PIERIIS TENTATA MODIS, LUDUSQUE REPERTUS,

ET LONGORUM OPERUM FINIS: NE FORTE PUDORI

SIT TIBI MUSA LYRAE SOLLERS, & CANTOR APOLLO.

NATURA FIERET LAUDABILE CARMEN, AN ARTE?

QUAESITUM EST: EGO NEC STUDIUM, SINE DIUITE VENA,

NEC RUDE QUID PROSIT VIDEO INGENIUM. ALTERIUS SIC

ALTERA POSCIT OPEM RES, & CONIURAT AMICE.

QUI STUDET OPTATAM CURSU CONTINGERE METAM,

MULTA TULIT FECITQUE PUER: SUDAVIT, & ALSIT

ABSTINUIT VENERE & VINO. QUI PYTHIA CANTAT

TIBICEN, DIDICIT PRIUS, EXTIMUITQUE MAGISTRUM.

NUNC SATIS EST DIXISSE: EGO MIRA POËMATA PANGO:[103]

OCCUPET EXTREMUM SCABIES; MIHI TURPE RELINQUI EST,

ET QUOD NON DIDICI, SANE NESCIRE FATERI.

VT PRAECO, AD MERCEIS TURBAM QUI COGIT EMENDAS,

ASSENTATORES IUBET AD LUCRUM IRE POËTA;

DIUES AGRIS, DIUES POSITIS IN FOENORE NUMMIS.

SI VERO EST, VNCTUM QUI RECTE PONERE POSSIT,

ET SPONDERE LEUI PRO PAUPERE, & ERIPERE ATRIS

LITIBUS IMPLICITUM: MIRABOR, SI SCIET INTER-

NOSCERE MENDACEM VERUMQUE BEATUS AMICUM.

TU SEU DONARIS, SEU QUID DONARE VOLES CUI,

NOLITO AD VERSUS TIBI FACTOS DUCERE PLENUM

LAETITIAE: CLAMABIT ENIM, PULCHRE, BENE, RECTE!

PALLESCET SUPER HIS; ETIAM STILLABIT AMICIS

EX OCULIS ROREM; SALIET, TUNDET PEDE TERRAM.

VT QUI CONDUCTI PLORANT IN FUNERE, DICUNT

ET FACIUNT PROPE PLURA, DOLENTIBUS EX ANIMO: SIC[105]

DERISOR VERO PLUS LAUDATORE MOUETUR.

REGES DICUNTUR MULTIS VRGERE CULULLIS,

ET TORQUERE MERO, QUEM PERSPEXISSE LABORENT,

AN SIT AMICITIA DIGNUS? SI CARMINA CONDES,

NUNQUAM TE FALLANT ANIMI SUB VULPE LATENTES.

QUINCTILIO SI QUID RECITARES: CORRIGE, SODES,

HOC, AIEBAT, & HOC. MELIUS TE POSSE NEGARES,

BIS, TERQUE EXPERTUM FRUSTRA; DELERE IUBEBAT,

ET MALE TORNATOS INCUDI REDDERE VERSUS.

SI DEFENDERE DELICTUM, QUAM VERTERE, MALLES:

NULLUM ULTRA VERBUM, AUT OPERAM INSUMEBAT INANEM,

QUIN SINE RIUALI TEQUE & TUA SOLUS AMARES.

VIR BONUS & PRUDENS VERSUS REPREHENDET INERTEIS,

CULPABIT DUROS, INCOMTIS ALLINET ATRUM[107]

TRANSVERSO CALAMO SIGNUM, AMBITIOSA RECIDET

ORNAMENTA, PARUM CLARIS LUCEM DARE COGET,

ARGUET AMBIGUE DICTUM, MUTANDO NOTABIT:

FIET ARISTARCHUS. NEC DICET: CUR EGO AMICUM

OFFENDAM IN NUGIS? HAEC NUGAE SERIA DUCENT

IN MALA, DERISUM SEMEL EXCEPTUMQUE SINISTRE.

VT MALA QUEM SCABIES AUT MORBUS REGIUS VRGET,

AUT FANATICUS ERROR, & IRACUNDA DIANA:

VESANUM TETIGISSE TIMENT FUGIUNTQUE POËTAM,

QUI SAPIUNT; AGITANT PUERI, INCAUTIQUE SEQUUNTUR.

HIC, DUM SUBLIMEIS VERSUS RUCTATUR, ET ERRAT,

SI VELUTI MERULIS, INTENTUS DECIDIT AUCEPS

IN PUTEUM, FOUEAMUE: LICET, SUCCURRITE, LONGUM

CLAMET, IO CIUES; NON SIT, QUI TOLLERE CURET.

SI QUIS CURET OPEM FERRE, ET DEMITTERE FUNEM:

QUI SCIS, AN PRUDENS HUC SE DEIECERIT, ATQUE

SERUARI NOLIT? DICAM, SICULIQUE POËTAE

NARRABO INTERITUM. DEUS IMMORTALIS HABERI

DUM CUPIT EMPEDOCLES, ARDENTEM FRIGIDUS AETNAM

INSILUIT. SIT IUS, LICEATQUE PERIRE POËTIS.

INUITUM QUI SERUAT, IDEM FACIT OCCIDENTI.

NEC SEMEL HOC FECIT, NEC SI RETRACTUS ERIT, IAM

FIET HOMO, ET PONET FAMOSAE MORTIS AMOREM.

NEC SATIS APPARET, CUR VERSUS FACTITET; VTRUM

MINXERIT IN PATRIOS CINERES, AN TRISTE BIDENTAL

MOUERIT INCESTUS? CERTE FURIT, AC VELUT URSUS,

OBIECTUS CAUEAE, VALUIT SI FRANGERE CLATHROS,

INDOCTUM DOCTUMQUE FUGAT RECITATOR ACERBUS.

QUEM VERO ARRIPUIT, TENET OCCIDITQUE LEGENDO,

NON MISSURA CUTEM, NISI PLENA CRUORIS, HIRUDO.[111]