Online-Bibliothek

Non causa ut causa : Annahme eines falschen Grundes .

Credo ut intelligam : ANSELM, De fide trin. 3.

Credo, ut intelligam : ich glaube, um zu verstehen, ... ... So sagt ANSELMUS: »Neque enim quaero intelligere, ut credam, sed credam, ut intelligam« (Proslog. I). Schon AUGUSTINUS bemerkt: »Credimus, ut cognoscamus, non cognoscimus, ut credamus.« Die Bedeutung des Glaubens ...

Natur : R. BOYLE: »Natura est aggregatum quodpiam e corporibus mundi formam constituentibus, consideratum ut principium, cuius vi agunt patiuntque conformiter legibus motus ab autore naturae praescripus.« »Natura, in genere, est effectus quidem materiae universalis« (Tractatus de ipsa natura, 1682, ...

Minimum : Kleinstes, Einfachstes, Atom (s. d.), Monade ... ... . ö.). Nach G. BRUNO ist das »minimum« »quod ita est pars, ut eins nulla sit pars, vel simpliciter, vel secundum genus.« (De min ...

Capacität : Aufnahmefähigkeit (z.B. »Bewegungscapacität« in der modernen Energetik ). Nach GOCLEN ist »capacitas« »potentia recipiendi aliquid, ut cap. materiae« (Lex. phil. p. 353). Vgl. Energie .

Eselsbrücke (»pons asinorum«): Name einer Figur, welche logische Verhältnisse veranschaulicht. Sie findet sich zuerst bei PETRUS TARTARETUS (ca. 1480). »Ut ars inveniendi medium cunctis sit facilis, plana atque perspicua, ad manifestationem ponitur sequens ...

Accidentale possibile est putari destructum ut remaneat subiectum (AVICENNA bei PRANTL, G. d. L. II, 326).

Allgemein, Allgemeinvorstellung . Nach Gomperz ist der Sophist ANTIPHON der älteste Nominalist (Griech. Denk. I, 349). M. NIZOLIUS erklärt: »Nostra universa, ut sunt a natura facta sine ulla abstractione, nihil aliud esse dicimus, nisi omnia ...

... hôn an genoito kosmos ê hyph' hô an poiêtheiê, out' eis hena out' eis peperasmenous, outh' hosoi toioutoi, outh' hosoi diaphoroi toutô. hôst' ouden to empodizon. ... ... nullum finem poterimus invenire, non quidem affirmabimus esse infinita, sed ut indefinita spectabimus. Ita quia non possumus ...

... ' ektos, ta d' oute peri psychên out' ektos. ta men peri psychên aretas kai tas kata tautas praxeis. ... ... Fördernde. »Per bonum ... intelligam id, quod certo scimus medium esse, ut ad exemplar humanae naturae, quod nobis proponimus, magis magisque accedamus« (Eth ...

... zu haben ( peri tôn theôn ouk echô eidenai, outh' hôs eisin, outh' hôs ouk eisin. polla gar ta kôlionta eidenai ... ... . I, prop. XVIII). »His Dei naturam eiusque proprietates explicui, ut quod necessario existat; quod sit unicus; quod ex sola suae ...

... advertebam, fieri non posse videbatur, ut a me ipso procederent. ideoque supererat, ut ab aliis quibusdam rebus advenirent« (Medit. ... ... welches im Wechsel der Qualität die Identität erkennt. »Superest igitur, ut concedam, me ne quidem imaginari, quid sit haec cera, ...

... sind. »Res duobus modis a nobis ut actuales concipiuntur, vel quatenus eadem cum relatione ad certum tempus et locum ... ... contineri et ex naturae divinae necessitate consequi concipimus. Quae autem hoc secundo modo ut verae seu reales concipiuntur, eas sub aeternitatis specie concipimus, et ... ... . d.) zu verwechseln. »Talis enim existentia, ut aeterna veritas, sicut rei essentia concipitur, proptereaque per ...

... Wechsel bleibt die Substanz tên gar ousian out' auxesthai oute meiousthai kata prosthesin ê aphairesin alla monon alloiousthai (Stob. ... ... rerum transeunt, sed formae. Cum forma transire dicitur, non sic intelligendum est, ut aliqua res existens perire omnino et esse suum amittere credatur, ... ... forma immutantis recipitur in immutata secundum esse spirituale, ut forma coloris est in pupilla, quae non fit per ...

... taking possession by the mind, in clear and vivid form, of one out of what seem several simultaneously possible objects or trains of thought. Focalization, ... ... c. S. 148). »Attentus dicitur is, qui mente sic est dispositus, ut eius notiones incrementi quid capere possint« (De attent. mensura ...

... ( oute de hoi epainoi, oute hoi psogoi, outh' hai kolaseis dikaiai, mê tês psychês echousês tên exousian tês hormês kai ... ... et multis ad arbitrium vel assentiri vel non assentiri possimus, adeo manifestum est, ut inter primas et maxime communes notiones, quae nobis sunt innatae, ... ... vel malum, sufficit, si semper recta indicemus, ut recte faciamus« (De meth. p. 24). » ...

... et profundum«. »Locum autem aliquando consideramus, ut rei quae in loco est internum, et aliquando ut ipsi esternum. Et quidem internus idem plane est quod spatium. externus autem ... ... .« » Conceptus spatii non abstrahitur a sensationibus externis . Non enim aliquid ut extra me positum concipere licet, ...

... aliam durationem quam in rebus non motis: ut patet ex eo, quod si duo corpora, unum tarde, aliud celeriter ... ... temporis in uno quam in alio numeremus, etsi multo plus sit motus. Sed ut rerum omnium durationem metiamur, comparamus illam cum duratione motuum illorum maximorum et ...

... quantum Deus cognoscit suam essentiam, ut sic imitabilem a tali creatura, cognoscit eam ut proprium rationem et ideam ... ... (Eth. II, def. III). Spinoza ermahnt die Leser, »ut accurate distinguant inter ideam sine mentis conceptum, et inter imagines rerum ... ... 263 f.). – MICRAELIUS erklärt: »Idea... tria requirit: 1) ut sit forma intellectui obiecta, ad ...