Causa causae est etiam causa causati : Die Ursache einer Ursache ist auch die Ursache der Wirkung dieser. Schon bei ALANUS AB INSULIS (STÖCKL I, 412). Auch bei CHR. WOLF (Ontol. § 928).
Nihil est in intellectu s. Sensualismus .
Causa est potior causato : Die Ursache ist vornehmer, hat mehr Seinswert als die Wirkung . Ein scholastischer Satz (THOMAS, Sum. th. I, 60, 4, ob. 2).
Voluntas superior est intellectu : der Wille (s. d.) ist dem Intellect übergeordnet: DUNS SCOTUS (Report. Paris. 42, 4).
Contra principia negantem non est disputandum : ohne Übereinstimmung in den Grundvoraussetzungen kein logischer Streit.
Nota : Merkmal (s. d.). Nota notae est etiam nota rei s. Dictum de omni.
... conformiter legibus motus ab autore naturae praescripus.« »Natura, in genere, est effectus quidem materiae universalis« (Tractatus de ipsa natura, 1682, p. ... ... in universo, cum primum eadem conderet eaque constitueret, qua unum quodque iussum. est agere convenienter ad finem« (Natura sibi et medicis vindicata, ...
... Demut : eine specifisch christliche Tugend . BERNHARD VON CLAIRVAUX erklärt: »Humilitas est virtus, qua homo verissima sui cognitione sibi ipsi vilescit« (De grad. humil. 1, 2). SPINOZA: »Humilitas est tristitia, quae ex eooritur, quod homo suam impotentiam contemplatur«, sie ist ...
Agens ( to poioun ): das Tätige, Wirkende, Princip des Wirkens . »Agens est nobilius patiente« (AUGUSTINUS, THOMAS, Sum. th. I, 79, 2) = aei timiôteron to poioun tou paschontos (ARISTOTELES, De an. III, D, ...
Denken : CHR. THOMASIUS erklärt: »Cogitatio est actus mentis, quo homo vel mens in cerebro de schematibus a motu corporum externorum per organa sensuum cerebro impressis aliquid per modum discursus et orationis verbis constantis vel affirmat vel negat vel quaerit« (Introd. in philos. ...
... 91, 99, 104, 109, 115). SPINOZA: » Gaudium .... est laetitia orta ex imagine rei praeteritae, de cuius eventu dubitavimus« (Eth. III, prop. XVIII, schol. II). LOCKE (Ess. II, ch. 20, § 7), CHR. WOLF (Vern. Ged ...
Ensoph : nach der Lehre der Kabbalâ das unendliche, unbestimmte ... ... cab. p. 173 ff.). REUCHLIN spricht vom Ensoph als der »infinitudo, quae est summa quaedam res secundum se incomprehensibilis et ineffabilis« (De art. cabbal. I ...
Statue s. Sensualismus (CONDILLAC). Vgl. BONNET, ESS. anal. II, 9 ff.
Tugend : vgl. CICERO: »Appellata est enim ex viro virtus, viri autem propria est maxime fortitudo« (Tusc. disp. II, 18, 43). Vgl. BERGEMANN, Eth., 1904.
Neigung (inclinatio, impulsus) ist ein bestimmter Grad der Disposition ... ... ist der Hang (propensio, penchant). THOMAS AQUINAS erklärt: »Omnis inclinatio est ad simile et conveniens« (Sum. th. II, 8, 1). CHR. ...
... I, 6, 2 c. 6, 3 a). MICRAELIUS bestimmt: »Voluntarium est, quod fit sponte a volente. Estque vel elicitive voluntarium, quod est in potestate volentis. vel subiective voluntarium, quod est in voluntate, tanquam in subiecto« (Lex. philos. p. 1113 ...
Minimum : Kleinstes, Einfachstes, Atom (s. d.), Monade ... ... , 615 u. ö.). Nach G. BRUNO ist das »minimum« »quod ita est pars, ut eins nulla sit pars, vel simpliciter, vel secundum genus.« ...
Umstand (circumstantia) ist eine Art der Bedingung , eine äußere ... ... den Ablauf eines Geschehens modificierend einwirkt. Nach CAMPANELLA ist Umstand »quicquid circa aliquid est ipsi inhaerens sive adhaerens sive inoperans sive alio pacto ad ipsum pertinens, non ...
Non-ens : Nichtseiendes. Non entis nulla sunt praedicata : das Nichtseiende hat keine Merkmale . Non entis nulla est scientia : das Nichtseiende ist nicht Gegenstand des Wissens . Vgl. Nichts .
... evidenter cognosci aliqua veritas contingens, maxime de praesenti, est notitia intuitiva« (bei PRANTL, G. d. L. III, 347). ... ... Evidenz zu; er meint das Wissen des unterscheidenden, vergleichenden Erkennens (Ess. IV, ch. 2, § 1). LEIBNIZ nennt eine ... ... adäquaten Definitionen enthalten intuitive Vernunftwahrheiten (Nouv. Ess. IV, ch. 2, § 2). CHR. ...
Buchempfehlung
Das kanonische Liederbuch der Chinesen entstand in seiner heutigen Textfassung in der Zeit zwischen dem 10. und dem 7. Jahrhundert v. Chr. Diese Ausgabe folgt der Übersetzung von Victor von Strauß.
298 Seiten, 15.80 Euro
Buchempfehlung
Im nach dem Wiener Kongress neugeordneten Europa entsteht seit 1815 große Literatur der Sehnsucht und der Melancholie. Die Schattenseiten der menschlichen Seele, Leidenschaft und die Hinwendung zum Religiösen sind die Themen der Spätromantik. Michael Holzinger hat elf große Erzählungen dieser Zeit zu diesem Leseband zusammengefasst.
430 Seiten, 19.80 Euro