orbus

[1390] orbus, a, um (griech. ὀρφ-ανός), einer Sache beraubt, entledigt, ohne etwas, I) übh., m. Abl., orbus omnibus sensibus, Vell.: orbus altero lumine, Plin.: orba luminibus senecta, Plin.: lintea orba ventis, Ov.: mare portubus orbum, Ov.: forum litibus orbum, Hor.: rebus omnibus, Cic.: Gabina res orba consilio auxilioque, rat- u. hilflos, Liv.: verba orba viribus, Ov. – m. Genet., pedum, Lucr.: luminis, Ov.: auxilique opumque, Plaut. rud. 349. – II) insbes.: 1) der Kinder od. Eltern beraubt, verwaist, elternlos, vaterlos, kinderlos, a) eig.: parens liberorum an orbus sit, Quint.: orbus senex, Cic.: filius, Cic. – m. Genet., Memnonis orba mei venio, Ov. met. 13, 595. – m. Abl., patre, Ter.: virili sexu, Afran. fr.: pueri parentibus orbi, Verg.: liberis, Liv.: a totidem natis orba sit illa viro, Ov. her. 6, 156. – v. Tieren, wie ἄπαις τέκνων, liberis orbae oves, Plaut. capt. 818. – poet., orbum cubile, verwitwet, Catull. 66, 21. – subst., orbus, ī, m. u. orba, ae, f., eine Waise, Ter. u. Liv.: orbi orbaeque, Waisen u. Witwen, Liv. – b) übtr., verwaist (gleichs. des Versorgers, Beraters beraubt), res publica, Cic.: orba fuit ab optimatibus illa contio, Cic.: Sulpicius (sc. morte suā) legationem orbam reliquit (weil er der Weiseste unter den Gesandten war), Cic. – 2) der Augen beraubt, blind (vgl. Paul. ex Fest. 183, 3), noch j. ital. orbo, en orba et saeva et iniqua fortuna, Apul. met. 5, 9: übtr., orbi palmites, ohne Fruchtaugen (Ggstz. frugiferi), Colum. 4, 27, 4.

Quelle:
Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. Hannover 81918 (Nachdruck Darmstadt 1998), Band 2, Sp. 1390.
Lizenz:
Faksimiles:
Kategorien: