αἰσχύνω

[64] αἰσχύνω, perf. ᾔσχυκα Draco 12, ᾔσχυγκα Dio Cass. 58, 16, pass. ᾔσχυμμαι, auch ᾔσχυμαι, aor. ᾐσχύνϑην. – Häßlich machen, entstellen: πρόσωπον Il. 18, 24, κόμην 27, νέκυς ᾐσχυμμένος 180, πολιόν τε κάρη πολιόν τε γένειον αἰδῶ τε 22, 75, vgl. 24, 418; εἶδος Pind. P. 4, 264; ῥέϑος Soph. Ant. 525; κάλλος Luc. Imagg. 11. – Beschimpfen, entehren, λέχος καὶ εὐνήν Od. 8, 269, γένος πατέρων Il. 6, 209; εὐνὴν ἀνδρός Aesch. Ag. 1609; πόλιν, φίλους, εὔκλειαν Soph. O. C. 933 El. 508. 1072; πατρῷον δόμον Eur. I. A. 1031, πατέρα Hel. 727; schänden, γυναῖκας καὶ παῖδας Isocr. 15, 251; Plut. Eum. 9; schamroth machen, beschämen, Od. 2, 86, ἀρετήν Il. 23, 571, wie Thuc. 4, 92; vgl. Plat. Rep. VI, 495 c. Pass. αἰσχυνϑεῖσα Her. 1, 10. – Häufiger dep. pass., sich schämen, scheuen vor etwas, ἀλλ' ἐγὼ οὐκ ἔϑελον δείσας αἰσχυνόμενός τε Od. 7, 305, φάτιν ἀνδρῶν ἠδὲ γυναικῶν Od. 21, 323; δυςγένειαν Soph. O. R. 1079; Plat. Conv. 216 b; στρατιώτας Xen. An. 2, 3, 22; – c. partic. οὐκ ἂν αἰσχύνοιό σε παρέχων σοφιστήν Plat. Prot. 312 a, daßdu dich für einen Sophisten ausgiebst; λέγων οὐκ αἰσχυνεῖται Phaedr. 245 e vgl. Rep. X, 606 c; so schon Aesch. Spt. 1020; Soph. Phil. 1369 Ant. 536; auch Sp;c. inf., sich scheuen, Anstand nehmen, etwas zu thun, z. B. οὐκ ἂν αἰσχυνϑείην φάναι Plat. Charm. 164 d; so schon Aesch. αἰσχυνοῦμαι Ag. 830; Eur. Hel. 422; mit folgendem εἰ, Soph. El. 246; Xen. Mem. 2, 10, 3; Dem. 1, 24 Mid. 105; selten ἤν, Xen. Oec. 21, 4; mit μή, Plat. Theaet. 183 e. Bei einem subst. entweder dat., z. B. τοῖς προειρημένοις, über das Gesagte, Plat. Riv. 139 a; Xen. Cyr. 5, 3, 50; Thuc. 3, 82; αἰσχροῖς Ar. Nub. 979; od. ἐπίτινι, Rep. III, 396 c; Aeschin. öfter; aber ἐν τοῖς ἔργοις, bei der Ausführung, Thuc. 2, 43; ὑπὲρ τῆς πόλεως, im Namen des Staats, Aesch. 1, 26, wie ὑπὲρ Διός Luc. Prom. 7; τοῖς γιγνομένοις ὑπὲρ τῆς πόλεως Dem. 4, 42; vgl. Plat. Crit. 45 e.

Quelle:
Wilhelm Pape: Handwörterbuch der griechischen Sprache. Braunschweig 31914, Band 1, S. 64.
Lizenz:
Faksimiles:
Kategorien: