δέος

[547] [547] δέος, τό, die Furcht, Angst, körperlich u. gemüthlich, vgl. φόβος, Herodot. 4, 115 φόβος τε καὶ δέος, Demosth. 21, 124 δέει καὶ φόβῳ, Heliodor. 2 p. 78 δέει τῶν παρόντων φόβων. Die Wurzel von δέος ist Δι-, δίεσϑαι, δείδω, δειλός, δεινός, δεῖμα, Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 201. 2, 225. Bei Homer findet sich δέος nicht selten, aber, abgesehn vom oben besonders aufgeführten genitiv. δείους, nur in der Form δέος, accusativ. Odyss. 6, 140 τῇ γὰρ Ἀϑήνη ϑάρσος ἐνὶ φρεσὶ ϑῆκε καὶ ἐκ δέος εἵλετο γυίων, meist nominativ, z. B. Iliad. 4, 421 ὑπό κεν ταλασίφρονά περ δέος εἷλεν, Iliad. 14, 387 ἀλλὰ δέος ἰσχάνει ἄνδρας, Iliad. 15, 658 ἴσχε γὰρ αἰδὼς καὶ δέος; öfters χλωρὸν δέος, bleiche Furcht, z. B. Odyss. 12, 243 Iliad. 17, 67; δέος ἀκήριον, vgl. s. v. ἀκήριος; Odyss. 14, 88 καὶ μὲν τοῖς ὄπιδος κρατερὸν δέος ἐν φρεσὶ πίπτει; einige Male ist δέος = »Grund zur Furcht«: Iliad. 1, 515 ἢ ἀπόειπ', ἐπεὶ οὔ τοι ἔπι δέος, »da du keine Ursache hast dich zufürchten«; mit infinitiv., Iliad. 12, 246 σοὶ δ' οὐ δέος ἔστ' ἀπολέσϑαι· οὐ γάρ τοι κραδίη μενεδήιος οὐδὲ μαχήμων, du hast keinen Grund, zu fürchten, daß du um kommen werdest; Odyss. 5, 347 οὐδέ τί τοι παϑέειν δέος οὐδ' ἀπολέσϑαι; Odyss. 8, 563 οὐδέ ποτέ σ ριν οὔτε τι πημανϑῆναι ἔπι δέος οὔτ' ἀπολέσϑαι. – Folgende: τινός, vor etwas, Ar. Ach. 581 u. sonst; Sp. auch ἀπό τινος, Hdn. 2, 15; Dem. vrbdt es auch wie das Verbum mit dem acc., τεϑνᾶσι τῷ δέει τοὺς τοιούτους ἀποστόλους 4, 45; c. inf., 12, 246; sonst μή, Soph. O. C. 223; Ar. Eccl. 650; Dem. 1, 3: ἀδεὲς δέος δεδιέναι, unnöthige Furcht haben, Plat. Conv. 198 a; δεινότερον τούτου δέος Thuc. 3, 45. – Den plur. hat Ael. N. A. 8, 10, δείματα ἐξ ἐπιβου. λῆς καὶ δέα ποικίλα ἐπαγόντων.

Quelle:
Wilhelm Pape: Handwörterbuch der griechischen Sprache. Braunschweig 31914, Band 1, S. 547-548.
Lizenz:
Faksimiles:
547 | 548
Kategorien:
Ähnliche Einträge in anderen Lexika