De Vorrhede.

[6] ACTOR.

O Vader, GODT van hemmelryck,

Men findt yo nergen dyn gelyck8

Inn hemmel, hell, noch vp der erdt.

Du bist alleyn der ehren werdt,

De dy, o GODT, gebörth alleynn

Vnd ynn dreuoldicheit gemeynn9

Mit dynem ßone JESV CHRIST,10

De vor vnß mynsch geborn ist:11

De drüdde person, de HILLIGE GEIST,

De vnß thom tröster aldermeyst12

Van dy, o vader, ys bestymbt

Vnd vnß alle tydt tho hülpe kümpt

Inn allen nöden, ßo wy ydt begerenn,

Als wy vth dynem worde lerenn.

Wo du de werldt van anbegynn13

Geschapen heffst, vnd wat dar ynn14

Leuet vnd ys, all Creatuer,

Eyn yßlick dingk ynn syner figuer,

Als men amm hemmel dechlick süedt,

Wo dat syn vmmkreyß groit vnd wydt

Getzyret ys mit Sonn vnd Maenn,

Dar tüisschen vele der Sternen staenn,

Dar van kumbt regen, sneh vnd wyndt:15

Allen de hir vp erden sindt,16

De Sonn des dages gyfft den schynn,17

De Maen des nachts deyth ock dat synn:18

Allen deren, de hir vp erden leuenn,

Heßtu ßo vele tho erkennen geuenn,

Dat ße dy louen ynn ohren werckenn

Vnd dorch ohr spyße dat leuent sterckenn;

Eyn yßlick socht de spyße synn,19[6]

Als du ohm hest gegeuen ynn:

De vissche ymm wather lopen vry,

Ohr yöpen ys alleyn tho dy,

Da ße dyn hülpe redden deyth,

Dat ohn dat wather do keyn leydt:

De vögell ynn der lucht don singhenn,

Ohr stymm hen vp tho dy erklinghenn,

Tho ohn dyn handt ys vth gestreckt,20

Szo werden ße mit spyße erquecket.

O GODT, wo groit ys dyn geschefft,21

Dat all dyn handt gemaket hefft:

Wo wünderlick sindt dyne vell

Inn hemmel, erden vnd ynn der hell;

All Creatur, de dar ynn sindt,

Cleyn vnd groet, wo men ße findt,

Mothen all vor dy ohr knee bogenn22

Vnd dy alleyn de ere erthogenn

Vnd dy bekennen vor den GODT,

De ßodanth all gemaket haet.

De mynsche dyn loff, O GODT, ock pryßt,

Demm du heffst groter GNAD bewyßt,

Dann andern Creaturn all:

Den du nha demm dötliken vall,

Dar ynn vnß Adam hefft gestoet,23

Vorloßet hesst, o ewige GODT,

Dorch JESVM CHRISTVM dynen ßohn,

Van eyner magt geboren schonn

Vnd komen her tho vnß vp erdenn,24

Dat he mocht vnße broder werdenn,

Hefft he gepredigt dyn hillige wordt

Imm yodischen landt an manigem orth

Szo langhe dat syne stunde was kamenn

Hefft he syn Crütze vp sick genomenn

Vnd dat gedregen mith gedult,

Dar vp gelecht all vnßer schuldt,

Hefft ße dar an genegelt gar, –

Als Paulus vnß bewyßet clar –,25

Dar an he sülffs ys ock gestoruenn

Vnd vns den hemmel ALSO erworuenn.[7]

Teyn dußent pundt hefft he betaelt,26

De wy wernn schuldich mannichfaelt.

Dar na de sülffte JESVS CHRIST27

Vamm dode wedderumm erstanden ist,

Gen hemmel vp tho dy gefarnn,

Mith sick gefüerdt der gefangen scharnn,

Sittet nu tho dyner rechtern handt,

Hefft syn Aposteln vth gesandt

Dat EVANGELION tho lerenn,

Wo wy vns scholden tho dy kerenn,

Mit rechten GELOVEN an dy cleuenn,

Szo woldestu vnß den hemmel geuen28

Vnd alles wat dar binnen ys

Inn dynen ßone JESV CHRIST

Vth rechter gnad vnd ydel gunst

On all vnßetodont werck vnd kunst.

Dat hefft den düuell ßeer vorsmadt,

Hefft bolde erdacht eynen andern radt,

Dorch synen haedt vnd böße list

Vnß her gesant den Antichrist.

De brack hervth mit worden groet,

Eyns solcken GLOVENS wer nicht noeth,

Eynn betern wech wolde he vnß wyßenn:

Wy mosten vnß an wercke pryßenn

Vnd stormen ßo den hemmell hoech, –

Wo wol he ßodant alles loech.

Vorbarch vns ßo den rechten stech.

Eyn yßlich socht eyn sondern wech:29

Wath em erst kam ynn synen mudt,

Dat duchte ohn tho der salicheit gudt.

De eyne tho den hylgen rep,

De ander hen tyo Closter lep,

De eyne leth sick de hande smeren,

De ander leth eynn platten scheren,

De nymbt keyn geldt vnd geyt barffoit,

De annder drecht eyn spitzen hoet,

De eth keyn vleysch vnd drinckt keyn wyn,

Ißlichen behaget de wille syn,[8]

Beduncket syn sake sy gantz slicht.

Doch ys ydt alles mynschen gdicht.

Dar kam de Pauwes mit syner rot

Dy, HERRE, tho laster vnd tho spot

Mit Cardinaln vnd Römschen deuen

Inn Dütsche lanndt mit afflats breuen;

Hefft vns van dy, O godt, getrent,

Mit syner Sophistry vorblent,

Hefft vns ynn schand vnd laster gebracht

Vnße wyff vnd kynder tho huren gemackt,

Hefft vns gebracht van gudt vnd ehr

Vnnd an der ßeill vorwundet ßer,

Hefft vns mit synem bann getwungen

Vnd mit macht ynn de helle gedrungen,

Hefft vnns gebracht thom dode vam leuen,

Mit lyff vnnd ßel den düuel geuenn.

Darumm, dy HERR, O könyngk groit,

Solck vnnß elende hart vordrot.

Du heffst dyn hylge wordt erweckt,

Dat langhe tydt her was bedeckt.

Nu breckt her vor der Sonnen glantz,

Wyßt vns den wech der warheit gantz.

Du heßt, o Herr, dyn volck erhort,

Dat dorch den Antichrist was vorfort.

Du heßt dyn volck vorworpen nicht:30

Seuenfolt fchyndt der sonnen licht.

Vnßen groten schaden, depe wunden

Heßtu, herr, dorch dyn wordt vorbunden

Vnd vnße krauckheit ßo geheylt,

Als de prophet Esaias meldt.

De gefengknuß van Babylon

Heffßtu vnß allen vp gedan

Vnd wedder ynn dyn ryck gefordt,

Ock Babylonen gans tho stordt;

Sze ys gefallen de grote Stat,31

Darynn de rode hore satt.32

Mit ernn kelck der grülicheit

Hefft ße gestichtet mordt vnd leydt

Mit ohrer gantzen beschornen rott,[9]

Leth sick anbeden, als wer ße godt.33

De hefft Christus geslagen nedder.

Ohr ist alßo vorgulden wedder

Dubbelt, wat ße hefft angericht34

Mith ohr loghen vnd gedicht.

Inn Jeremia ohr drauwet godt:35

Babylon schal werden der lüde spot;

Den Beel vnd affgode wil he slan,

Ohr gebw schal vallen, ohr landt vorgann,

Vele draken schollen wonen dar,

Strußen vnd grimmiger louwen schar;

De sonde, de wy wedder godt hebben than,

Will he laten ouer Babylonen gan.

Mith Israhel hefft godt gedult,

Babel moth dregen syne schult.

Van synem tranck will ohn godt schencken,

Mith ewigen slaep thor helle sencken.

Gy Christen all, ick segge darumm:

Laeth vnß godt louen mit luder stemm,

Laeth vnß ohm singhen mith dem munde36

Vnd ohn bekennen vth herten grunde,

Dat he vorhort hefft vnße clagen37

Vnd nu ynn dussen latesten dagen

Seck vnßer sake hefft angenomen,

Mith syner gnade tho hulpe komen.

Christus de heylandt, vnße here,

Hefft lange geslapen vp dussem mere:38

Nu ys he wedder vp gewaket,39

Vnße stormige herte still gemaket.


Wolden gy nu swygen vnd stille syn,

Szo wollen wy yuw beweren fyn,

Wo godt de vader ynn ewicheit

Tho allen tyden ys bereydt,

Salich tho maken vnß all gemeyn,40

Jungk, olt, arm, rycke groit vnd cleyn

Vth rechter gnad vnd ydel gunst

On all vnsethodont werck vnd kunst,[10]

Dorch Jesum Christon synen ßon,

Den he vor vnß hefft doden lon.

De wyle nu godts wordt ewich blifft,41

Welln wy ydt bewysen mit der schrifft,

Dat den gestoppet werde de mundt,

De godts wordt lestern tho aller stundt,

Vnd dat mit der parabell doen,

De ynn Luca finden beschreuen stan

An dem vyffteynden vthgedruckt.42

De mogen gy hören vnuorruckt,

Dat gy ydt destebeth mögen vorstan,

Wor vp dith spill hir sy gedan.


Dar na stundt vp eyn kyndt vorkündigede dat Euangelion, also spreckende.


Hort dat Euangelion Jesu Christi. Luce am vyffteynden Capittel.

Ein mynsche hadde twe ßöne, vnd der yüngeste vnder ohn, sprack thom vader. Giff my vader. dat deyl der güder dat my gebört, vnd he delede ohn dat gudt, vnd nicht lange dar na, Sammelde de yüngeste ßohn alles thosamende, vnd toch ferne ouer landt, dar suluest brachte he syn gudt vmme mit brassen. Do he nu alles dat syne vortert hadde, wardt eyn grote düre tydt ouer dat sulffige gantze landt, vnd he huff an tho vorderuen. Vnnd he ginck hen, vnd dede sick tyo eynem Borger ynn dem suluen lande, de schickede ohn vp syn dörpp, de Swyne tho hoden. Vnd he begerde synen buck to füllen mit draue, dat de swyne vreten, vnd numandt gaff dat ohm. Do dachte he ynn sick vnd sede, Wo vele dachlönre hefft myn vader, de dar brodes genoch hebben, vnd ick vorderue ynn den hungher. Ick wil my vp maken vnd tho mynem vader gan, vnd tho ohm seggen. Vader, Ick hebbe gesündiget yn den hemmel vnd vor dy, vnd bin nu nicht meyr werdt, dat ick dyn ßone heyte, make my als eynen van dynen dachlönern. Vnd he makede sick vp vnd kam tho synem vader. Do he ouer nach fere van dar was, sach ohn syn vader, vnd dat yamerde ohn, vnd lep vnd vell ohm vmme synen halß, vnd küssede ohn. De[11] ßohn ouer sede tho ohm. Vader, ick hebbe gesündiget yn den hemmel vnd vor dy, Ick bin vort nicht mehr werdt, dat ick dyn ßone hete. Auer de vader sede to synen knechten, brenget dat beste kleydt her, vnnd teydt ohm an, vnd geuet ohm eyn fingerlyn an syne hand vnd scho an syne vothe, vnd brenget eyn gemestet kalff her, vnd flachtet dat, Latet vns ethen vnnd vrölick syn, Wente düsse myn ßone was doet vnd ys wedder leuendich worden, He was vorloren vnd ys gefunden worden. Vnd houen an wedder frölick tho syn. Auer de olste ßon was vp dem velde, vnd als he kam vnd na by deme hueße was, horde he dat gesenge, vnd den reygen, vnd reip tho sick der knechte eyn, vnd fragede wat dat wer, De auer sede ohm, Dyn broder ys gekamen, vnd dyn vader hefft eyn gemestet kalff geflachtet, dat he ohn wedder gesunt hefft, Do wardt he tornich, vnd wolde nicht hen ynn gan, Do gynck syn vader hen vth vnd bat ohn, He antworde auer, vnd sede to synem vader, Sühe, so vele yare dene ick dy, vnd hebbe dyn gebot noch keyn mal ouertreden, vnd du hefst my noch keyn mal eynen bock gegeuen dat ick mit mynen fründen frölick were. Nu ouer komen ys düsse dyn ßohn, de syn gudt vorslungen hefft mit den horen, heßtu ohm eyn gemestet kalff geslachtet. He auer sede tho ohm. Myn ßone, du bist alle tydt by my, vnd alles wat myn ys, dat ys dyn, du scholdest auer frölick vnd guds muds syn. wenthe düsse dyn broder was doet, vnd ys wedder leuendich geworden, he was vorloren, vnnd ys wedder gefunden.

ACTOR.

Düth ys nu dat EVANGELION,

Dat wy dencken tractern schon:

Nicht reyssen tho lichtuerdicheit,

Wo de Pauwest tho Rome deyth,

An fastelauendes spell grot kosten lecht,

Do eyne larue de ander drecht:

Senior pultron de ridt vor,

Madonna putana steyt ynn der doer,

Ribaldus vp ße beyde wardt,[12]

Dar werdt keyn laster nach schande gespart,

Dar mit bewysen, dat ße sindt

Des Jany vnd der affgode kyndt.

Wy willen auers anders leren:

Inn Christliken saken Christlick beren.

Vnd kerdt ydt vnß tho argem nicht,

Dat vnnßer Stilus ys ßo slicht,

Mit Terentio gar wenich stymbt,

Nach mit Plauto ouer eyn kumbt,

De wyle ydt ys keyn fabel gedicht,

Sonder vp de rechte warheit gericht.

Dar vmm swyget still vnd bliuet bestan,

Wy willen de sake heuen an.


Hyr wordt gesungen de Lauesangk.


Nu bidden wy den hilgen geyst


Mit vyff stemmen.

Dar na huff der vorloren ßon an den ersten Actum tho dem volcke.


Quelle:
Burkhard Waldis: Der verlorene Sohn. Halle a.d.S. 1881, S. 6-13.
Lizenz:
Kategorien:

Buchempfehlung

Stramm, August

Gedichte

Gedichte

Wenige Wochen vor seinem Tode äußerte Stramm in einem Brief an seinen Verleger Herwarth Walden die Absicht, seine Gedichte aus der Kriegszeit zu sammeln und ihnen den Titel »Tropfblut« zu geben. Walden nutzte diesen Titel dann jedoch für eine Nachlaßausgabe, die nach anderen Kriterien zusammengestellt wurde. – Hier sind, dem ursprünglichen Plan folgend, unter dem Titel »Tropfblut« die zwischen November 1914 und April 1915 entstandenen Gedichte in der Reihenfolge, in der sie 1915 in Waldens Zeitschrift »Der Sturm« erschienen sind, versammelt. Der Ausgabe beigegeben sind die Gedichte »Die Menscheit« und »Weltwehe«, so wie die Sammlung »Du. Liebesgedichte«, die bereits vor Stramms Kriegsteilnahme in »Der Sturm« veröffentlicht wurden.

50 Seiten, 4.80 Euro

Im Buch blättern
Ansehen bei Amazon

Buchempfehlung

Romantische Geschichten II. Zehn Erzählungen

Romantische Geschichten II. Zehn Erzählungen

Romantik! Das ist auch – aber eben nicht nur – eine Epoche. Wenn wir heute etwas romantisch finden oder nennen, schwingt darin die Sehnsucht und die Leidenschaft der jungen Autoren, die seit dem Ausklang des 18. Jahrhundert ihre Gefühlswelt gegen die von der Aufklärung geforderte Vernunft verteidigt haben. So sind vor 200 Jahren wundervolle Erzählungen entstanden. Sie handeln von der Suche nach einer verlorengegangenen Welt des Wunderbaren, sind melancholisch oder mythisch oder märchenhaft, jedenfalls aber romantisch - damals wie heute. Michael Holzinger hat für den zweiten Band eine weitere Sammlung von zehn romantischen Meistererzählungen zusammengestellt.

428 Seiten, 16.80 Euro

Ansehen bei Amazon